Zasady ogólne składania oświadczeń majątkowych
Podstawy prawne:
- Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1372 z późn. zm.)
- Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne
(Dz. U. z 2019 r. poz. 2399 z późn. zm.)
- Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 26 lutego 2003 r. w sprawie określenia wzorów formularzy oświadczeń majątkowych radnego gminy, wójta, zastępcy wójta, sekretarza gminy, skarbnika gminy, kierownika jednostki organizacyjnej gminy, osoby zarządzającej i członka organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz osoby wydającej decyzje administracyjne w imieniu wójta (Dz. U. z 2017 r. poz. 1298).
Osoby składające oświadczenia o stanie majątkowym
Do złożenia oświadczenia majątkowego Wojewodzie zobowiązani są:
- przewodniczący rad gminy, wójt
Do złożenia oświadczenia majątkowego Przewodniczącemu Rady Gminy zobowiązani są:
- radni gminy
Do złożenia oświadczenia majątkowego Wójtowi Gminy zobowiązani są:
- zastępca wójta, sekretarz gminy, skarbnik gminy, kierownik jednostki organizacyjnej gminy, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz osoba wydającej decyzje administracyjne w imieniu wójta
Terminy składania oświadczeń o stanie majątkowym i wymagane załączniki
Pierwsze oświadczenie w terminie 30 dni od dnia:
- złożenia ślubowania (radny, wójt),
- powołania na stanowisko/zatrudnienia (pozostali).
Do pierwszego oświadczenia majątkowego radny jest obowiązany dołączyć informację o sposobie i terminie zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia gminy, w której uzyskał mandat, a wójt informację o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej, jeżeli taką działalność prowadzili przed dniem wyboru.
Pozostałe osoby objęte obowiązkiem złożenia oświadczenia majątkowego do pierwszego oświadczenia majątkowego powinni dołączyć informację o sposobie i terminie zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej, jeżeli prowadzili ją przed dniem powołania lub zatrudnienia.
Kolejne oświadczenia:
- co roku do dnia 30 kwietnia, wg stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedniego.
Składający roczne oświadczenie majątkowe zobowiązani są:
- złożyć oświadczenie majątkowe w dwóch oryginalnych egzemplarzach oraz parafować każdą stronę, jeżeli oświadczenie majątkowe nie zostało wypełnione własnoręcznie,
- wskazać czy dany składnik majątkowy, dochód lub zobowiązanie, stanowią majątek osobisty, czy też majątek objęty małżeńską wspólnością majątkową.
- ponadto w dziale VIII oświadczenia majątkowego należy wykazać dochody uzyskane
w roku poprzednim, oddzielnie z każdego tytułu. Głównym tytułem dochodów w tym dziale jest dochód z tytułu podstawowego zatrudnienia. Inne tytuły dochodów, to
w szczególności, dochód z tytułu dodatkowego zatrudnienia,umów zleceń, umów o dzieło oraz umów najmu, - dołączyć dwie kopie lub kserokopie zeznania o wysokości osiągniętego dochodu(PIT wraz z załącznikami) w roku poprzednim roku podatkowym i ewentualnie jego korektę.
Ostatnie oświadczenie:
- na 2 miesiące przed upływem kadencji (radny, wójt)
- w dniu odwołania ze stanowiska lub w dniu rozwiązania umowy o pracę (pozostali).
Uchybienie ustawowego terminu do złożenia oświadczenia majątkowego
W przypadku niedotrzymania powyższych ustawowych terminów złożenia oświadczeń majątkowych odpowiednio wojewoda, przewodniczący rady gminy lub wójt w terminie 14 dni od dnia stwierdzenia niedotrzymania terminu wzywa osobę, która nie złożyła oświadczenia do jego niezwłocznego złożenia wyznaczając dodatkowy czternastodniowy termin.
Termin ten liczy się od dnia skutecznego dostarczenia wezwania.
Niezłożenie oświadczenia majątkowego w dodatkowym terminie
Konsekwencją niezłożenia oświadczenia majątkowego przez radnego lub wójta w powyższym dodatkowym 14 dniowym terminie jest wygaśnięcie ich mandatu w trybie odpowiednio art. 383 lub art. 492 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1319, z późn. zm.).
W przypadku pozostałych funkcjonariuszy samorządowych ustawodawca przewidział 2 sankcje za niezłożenie w dodatkowym terminie oświadczenia majątkowego:
1. utrata wynagrodzenia za okres od dnia, w którym powinno być złożone oświadczenie majątkowe do dnia złożenia oświadczenia.
2. w przypadku skarbnika gminy, rada gminy odwołuje go w drodze uchwały, najpóźniej po upływie 30 dni od dnia, w którym upłynął termin do złożenia oświadczenia, w przypadku pozostałych osób objętych obowiązkiem złożenia oświadczenia majątkowego - właściwy organ odwołuje ich albo rozwiązuje z nimi umowę o pracę najpóźniej po upływie 30 dni od dnia, w którym upłynął termin do złożenia oświadczenia. Odwołanie i rozwiązanie umowy o pracę w tym trybie jest równoznaczne z rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy.
Odpowiedzialność karna
Podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy w oświadczeniu majątkowym, powoduje odpowiedzialność na podstawie art. 233 § 1 Kodeksu karnego.
Zgodnie z tym przepisem kto, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Analiza oświadczenia majątkowego
Analizy danych zawartych w oświadczeniu majątkowym dokonują 2 podmioty:
1) podmiot, któremu złożono oświadczenie majątkowe
oraz
2) urząd skarbowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby składającej oświadczenie majątkowe.
Wskazane podmioty są uprawnione do porównania treści analizowanego oświadczenia majątkowego oraz załączonej kopii zeznania o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym (PIT) z treścią uprzednio złożonych oświadczeń majątkowych oraz z dołączonymi do nich kopiami zeznań o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym (PIT).
Analizując oświadczenie majątkowe, urząd skarbowy uwzględnia również zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym (PIT) małżonka osoby składającej oświadczenie.
W przypadku powzięcia - w toku analizy - podejrzenia, że osoba składająca oświadczenie majątkowe podała w nim nieprawdę lub zataiła prawdę, podmiot dokonujący analizy oświadczenia występuje do dyrektora urzędu kontroli skarbowej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby składającej oświadczenie z wnioskiem o kontrolę jej oświadczenia majątkowego.
W przypadku odmowy wszczęcia kontroli oświadczenia majątkowego podmiotowi, który złożył wniosek w tej sprawie, przysługuje odwołanie do Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej.